WETGEVING
Intro risico-indicatoren
Dit onderdeel bestaat uit twee delen: risico-indicatoren voor matchfixing enerzijds en risico-indicatoren voor mensenhandel bij transfers anderzijds. Dit is niet uitsluitend maar wel voornamelijk gericht op voetbal.
Risico-indicatoren (vb. multi-club ownership, sportwedenschappen) zijn bepaalde fenomenen, kenmerken in de wetgeving, of organisatiestructuren die aanleiding kunnen geven tot verschillende vormen van sport-gerelateerde fraude. Hieronder kan je de risico-indicatoren terugvinden die het PrOFS onderzoek identificeerde voor matchfixing en mensenhandel bij voetbaltransfers. Deze linken we aan bestaande wet-en regelgeving die al dan niet deze risico-indicatoren op een geschikte manier aanpakken. Vervolgens worden er aanbevelingen geformuleerd per risico-indicator.
Matchfixing Risico-indicatoren
Sportweddenschappen kunnen rechtstreeks aanleiding geven tot gokgerelateerde matchfixing. Dit doordat potentiële fixers hun winst op de gokmarkt proberen te vergroten door de uitkomst of het verloop van een wedstrijd van tevoren te bepalen. De algemene kwetsbaarheid die sportweddenschappen met zich meebrengen wordt versterkt door evoluties in het aanbod.
Er kan live en online gewed worden op het resultaat van sportwedstrijden, maar ook op het spelverloop, zoals het aantal gele of rode kaarten, strafschoppen, overtredingen, scores per set etc.
Wat is de link met wet- en regelgeving?
Met betrekking tot de types weddenschappen stelt de kansspelwet dat er een verbod is op deelname aan een kansspel indien de mogelijkheid bestaat tot rechtstreekse invloed op resultaat. Tevens is er een verbod op het aanbieden van weddenschappen op evenementen waarvan uitkomst al vooraf gekend is en/of waar de meerderheid van deelnemers onder 21 jaar oud is. Bovendien kan de kansspelcommissie weddenschappen verbieden indien het eerlijke verloop van het evenement niet kan worden gegarandeerd of indien zij meent dat specifieke wedmogelijkheden fraudegevoelig zijn.
Daarnaast zijn er ook disciplinaire maatregelen van toepassing. Atleten en andere sportactoren worden doorgaans een verbod opgelegd om deel te nemen aan sportweddenschappen. KBVB stelt bv ook dat sportactoren geen belang mogen hebben in entiteiten die (sport)weddenschappen aanbieden. Sinds 1 januari 2023 heeft Sport Vlaanderen ‘sportfraude’ onder de harde indicatoren geplaatst voor subsidiering van sportfederaties. Via die beleidsmaatregel worden federaties aangemoedigd om bijvoorbeeld een verbod te plaatsen op het verspreiden van voorkennis waarvan redelijkerwijze kan worden verwacht dat die gebruikt kan worden in het kader van een weddenschap.
Met betrekking tot de gokker, stelt de kansspelwet dat online en fysieke wedkantoren gokkers moeten identificeren . Daarenboven moeten online en fysieke wedkantoren Excluded Person Information System (EPIS) checks uitvoeren vooraleer cliënten weddenschappen kunnen plaatsen. EPIS laat toe om individuen uit te sluiten omwille van de aard van hun beroep, omwille van gokverslaving die door belanghebbenden werd gesignaleerd, op hun eigen initiatief, …
Aanbevelingen PrOFS
-
Verschillende types weddenschappen zijn fraudegevoelig. Zo geven zogenaamde proposition bets (spot bets), waarbij gewed wordt op deelaspecten van een evenement niet gerelateerd aan de uitkomst (bv. aantal gele kaarten, score aan de rust, aantal corners, …), aanleiding tot spot-fixing. Om het risico op matchfixing te verlagen, kan men het aanbod dat gokoperatoren aanbieden op de legale markt inperken.
-
Het identificeren van gokkers is cruciaal in de strijd tegen matchfixing. Wanneer gokkers geïdentificeerd worden, kunnen zij nadien ook verantwoordelijk gehouden worden voor hun matchfixingacties. Indien niet, ontlopen zij mogelijk hun straf. Idealiter identificeert men altijd en linkt men het individu met de geplaatste weddenschap, ongeacht bij wie men de weddenschap plaatst en ongeacht het bedrag.
-
Om risico’s op matchfixing te verlagen, kan men (professionele) atleten via EPIS uitsluiten om deel te nemen aan (sport)weddenschappen. Dit brengt de wetgeving ook meer in lijn met de verbodsbepalingen zoals voorzien in disciplinaire regelgeving.
Transfers en mensenhandel risico-indicatoren
Mensenhandel in de sport gaat gepaard met het overschrijden van landsgrenzen. Jonge atleten worden gelokt onder valse voorwendselen door tussenpersonen naar sportclubs in het globale noorden in de hoop een contract te kunnen strikken en zo hun financiële situatie te verbeteren. Internationaal reizen in het kader van een transfer houdt aldus een risico voor mensenhandel in.
Wat is de link met wet- en regelgeving?
De FIFA RSTP-regels gaan over internationale transfers van voetballers en moeten door clubs en nationale federaties worden gevolgd. Deze regels helpen de zichtbaarheid van internationale transfers en eerste registraties, vooral voor minderjarigen, te vergroten via het FIFA Transfer Matching System (TMS). Hoewel het systeem gegevens verzamelt over transfers, hangt het af van de informatie die clubs invoeren, wat betekent dat vervalsing van gegevens mogelijk is en niet altijd gemakkelijk te controleren valt door sportfederaties. Het TMS biedt ook inzicht in arbeidscontracten, waardoor uitbuiting van atleten opgespoord kan worden. De nationale (voetbal)federatie herhaalt de maatregelen voorzien op het niveau van de FIFA met betrekking tot minderjarigen.
Aanbevelingen PrOFS
-
Sportfederaties moeten vóór, gedurende én na afloop van de internationale verplaatsing van een atleet in het kader van een transfer informatie vergaren en procedures voorzien die de atleten beschermen voor situaties van misbruik.
-
Voorafgaande checks zijn het opvragen van bewijs over; de identiteit van de atleet en de begeleider, club, afreisinformatie, arbeidsovereenkomst, verblijf en opvang. Voorzien van beschermingsmaatregelen: aanspreekpunt bij sportfederatie, voorafgaandelijk contact met atleet.
-
Checks gedurende het verblijf: contact met atleet in persoon om situatie na te gaan (naleven afspraken, behandeling door club, verblijf en opvang, …).
-
Checks na afloop van het verblijf: controle op veilige terugkeer naar thuisland of verdere afreis door contact met atleet, club, verantwoordelijke begeleider en bevoegde sportfederatie in andere jurisdictie.
-
Continue rapportering doorheen elke fase van de transfer
