TYPES FRAUDE
Sportspecifieke fraude
Met betrekking tot sportfraude - d.w.z. fraude die specifiek is voor sport - richtte het PrOFS project zich op hoofdzakelijk op competitiemanipulatie. Volgens de definitie van het Verdrag van Macolin van de Raad van Europa (2014) kan sportmanipulatie worden gedefinieerd als:
Een opzettelijke regeling, handeling of nalaten gericht op een ongepaste wijziging van het resultaat of het verloop van een sportwedstrijd om het onvoorspelbare karakter van de voornoemde sportwedstrijd geheel of gedeeltelijk weg te nemen met het oog op het verkrijgen van een onrechtmatig voordeel voor zichzelf of voor anderen. (art. 3.4)
Het Verdrag van Macolin maakt een onderscheid tussen drie soorten sportfraude:
TYPE 1
Sportieve matchfixing
Niet-gokgerelateerde matchfixing of sportieve matchfixing, is een illegale praktijk waarbij sporters, coaches, officials of andere betrokkenen bij een sportwedstrijd opzettelijk de uitkomst van de wedstrijd (of delen ervan) beïnvloeden om persoonlijk voordeel te behalen. Dit omvat doelbewuste handelingen om het resultaat van een wedstrijd te beïnvloeden, zoals het scoreverloop of de winnaar van de wedstrijd.
Sporters, coaches, officials of andere betrokkenen
Er kunnen verschillende motieven zijn voor het stellen van licentiefraude zoals:
-
financiële motieven; zoals niet onderworpen worden aan controles of restrictieve voorwaarden
-
sportieve motieven; deelnemen aan een competitie of wedstrijd
-
overige motieven; vriendschap, forceren van ontslag coach, vermoeidheid, vermijden van verre reisafstanden...
-
Stel, een team probeert promotie te vermijden. Dit aangezien ze liever een sterker team zijn in een lagere competitie dan een zwak team in een hogere competitie.
Bovendien zouden ze bij promotie aanzienlijk langere reisafstanden moeten afleggen. In de volgende wedstrijd gaan ze daarom bewust onder hun niveau presteren, wat een vorm van sportieve matchfixing is.
Sportieve matchfixing komt voor in alle sporten, overheen alle competitieniveaus.
PrOFS onderzoek in het tennis en voetbal toonde aan dat 6.9% van de voetballers en 5.6% van de tennissers betrokken is geweest bij sportieve matchfixing
Gokgerelateerde matchfixing
Gokgerelateerde matchfixing verwijst naar het manipuleren van sportevenementen met als doel het beïnvloeden van de uitkomst van wedstrijden (of delen ervan), zodat het gunstig is voor degenen die weddenschappen hebben geplaatst. In het geval er acties tijdens een wedstrijd worden gemanipuleerd (bv een opslag missen) zonder dat het eindresultaat wordt bepaald, spreekt men van spotfixing. Deze handelingen worden vaak vooraf afgesproken met bookmakers of gokkers, die weddenschappen plaatsen op deze specifieke deeluitkomsten.
Bij gokgerelateerde matchfixing kunnen sporters, coaches, scheidsrechters, of zelfs buitenstaanders betrokken zijn
Financiële motieven liggen voornamelijk aan de basis van gokgerelateerde matchfixing.
Criminele organisaties of goksyndicaten benaderen (financieel) kwetsbare atleten om hen over te halen specifieke momenten in wedstrijden te manipuleren. De atleten krijgen bijvoorbeeld de opdracht om opzettelijk een punt, game, of set te verliezen. Vervolgens plaatsen de criminelen weddenschappen op deze vooraf afgesproken gebeurtenissen om zo hoge winsten te behalen. Tijdens de wedstrijd voeren de atleten de afspraken uit, waardoor de gewenste uitkomst plaatsvindt. Na afloop delen zowel de goksyndicaten als de betrokken atleten in de winst.
Gokgerelateerde matchfixing kan in alle sporten voorkomen waar er een gokmarkt voor is. Niet alleen op professionele of elite sport wordt gegokt, maar we zien ook gokgerelateerde matchfixing in jeugdliga’s of op amateurniveau.
TYPE 2
Manipulatie van persoonlijke gegevens van atleten
De manipulatie van persoonlijke gegevens van atleten, zoals leeftijds- of identiteitsvervalsing, is een vorm van sportspecifieke fraude. Hierbij wordt er onjuiste informatie over de atleet vertrekt opdat deze kan deelnemen aan competities waarvoor deze eigenlijk niet voor in aanmerking komt.
Atleten, coaches, bestuur...
Er kunnen verschillende redenen aan de grondslag liggen van de manipulatie van persoonlijke gegevens van atleten:
-
competitieve voordelen: bij leeftijdsvervalsing hebben oudere atleten doorgaans fysieke en mentale voorsprong op hun jongere tegenstanders. Ze kunnen ook langer actief blijven in jeugdcompetities
-
andere voordelen: bij nationaliteitsvervalsing kan een team goede spelers aantrekken die anders niet binnengehaald zouden kunnen worden.
-
Het vervalsen van gegevens zoals leeftijd komt vooral voor in sporten waarin leeftijdscategorieën een rol spelen, zoals jeugdcompetities. Hierdoor kan een competitief voordeel behaald worden. Oudere atleten hebben meestal een fysieke en mentale voorsprong op hun jongere tegenstanders. Naast het competitief voordeel kan de leeftijd van atleten vervalst worden opdat ze langer actief kunnen blijven in de sport (vb. in de jeugdcompetitie).
De vervalsing van persoonlijke informatie van atleten kan in alle sporten en in alle niveaus van competitie voorkomen.
Binnen PrOFS werd onderzoek gedaan naar verschillende types fraude in sportclubs. Hierbij gaven de respondenten de volgende zaken aan met betrekking tot de manipulatie van persoonlijke gegevens van atleten:
-
6.1% van de respondenten gaf aan dat de persoonlijke gegevens van atleten (bijv. leeftijd of nationaliteit) gemanipuleerd werden
-
2.9% gaf aan dat brevetten werden gemanipuleerd (kanttekening: deze zijn niet in elke sport van toepassing, wellicht is dit dus een onderschatting)
-
2% gaf aan dat sportprestaties werden gemanipuleerd
-
TYPE 3
Licentiefraude
Licentiefraude houdt in dat sportclubs of sportmakelaars frauderen bij het aanvragen van licenties of bij het naleven van licentievoorwaarden. Licentiefraude kan aldus licentiebedrog inhouden of opereren zonder licentie.
Licentiefraude kan gesteld worden door sportclubs of sportmakelaars.
Er kunnen verschillende motieven zijn voor het stellen van licentiefraude zoals:
-
financiële motieven; zoals niet onderworpen worden aan controles of restrictieve voorwaarden
-
sportieve motieven; deelnemen aan een competitie of wedstrijd
-
Licentiefraude kan gesteld worden via het opmaken van valse verklaringen (bijvoorbeeld over RSZ-schulden), valse documenten (bijvoorbeeld contracten), niet naleven licentievoorwaarde of -verplichting (bijvoorbeeld niet mededelen belangrijke verandering).
Licenties (en bijgevolg ook de mogelijkheid tot dergelijke fraude) spelen voornamelijk een rol bij professionele sporten, en bij het reguleren van het beroep van sportmakelaar.
3.5% van de sportclubs geeft aan niet te voldoen aan de licentievereisten van de federatie en dit bewust te verdoezelen